Kimyasal Yanık

Kimyasal Yanık, Organizmanın bölgesel olarak ısı, elektrik, radyasyon ve yanıcı, yakıcı bir materyalle temas etmesi sonucu cilt üzerinde oluşan doku hasarına yanık denir. Sadece cildin üst kısmını etkileyen yanıklar üsten veya birinci derece yanık olarak isimlendirilmektedir. Yanık herhangi alt katmanlara da nüfuz etiğinde, kısmi büyüklükte yanık ya da ikinci derece yanık olarak isimlendirilir. Tam kalınlıkta veya üçüncü derece yanıklarda, yara cildin bütün kısımlarına geçmiş olur. Dördüncü derece yanıkta ise yara ek olarak kas ya da kemik gibi daha derinden dokuları da etkiler. Günlük yaşamımızda birden fazla tehlikeli kimyasal madde ile yaşıyoruz. Günlük etkinliklerimizde herhangi birinde bu tehlike yaratan maddelerle kendimizi yaralayabiliriz.

Hepimiz bu kimyasallarla bir yerden duymuşuzdur ya da karşılaşmışızdır. Bu kimyasalları şu şekilde gruplandırabiliriz: alkali olanlar, organik bileşikler ve asitler biçiminde. Alkali türünde olan maddeler karbonatlar, kostik sodalar olup endüstri tipi temizleyiciler, fertilize eden ürünler, kanalları temizlemek için ve soba temizlemek için kullanılan temizleyici maddelerin içerisinde bulunurlar. Alkali maddeler çimento ve harç içerisinde mühim miktarda bulunurlar. Banyoda yer alan temizleyici maddeler ve kir çıkarıcılar içerisinde bulunurlar. Bundan başka olarak yüzme havuzunun suyunu temizlemek için kullanılan temizleyiciler ve arıtmak için kullanılan kimyasallar içerisinde de bulunurlar.

Asitler bilindiği gibi asit solüsyonlardır. Organik bileşikler hem dokundukları alanda hasar yaparlar hem de sistematik tesir gösterirler. Fenol ve petrol gibi maddeler bu çeşit kimyasallardır. Kimyasal hasarın önemi kimyasal ajanın türü, odaklanması, hacmi ve dokunma süresi ile doğru orantılıdır. Ancak zaman etkeni her zaman hasarla doğrudan ilişkilidir. Kimyasal ajan hastalanan kişinin üstünde olduğu müddetçe verdiği zarar devam eder. Bunun için kimyasal ajanı doğru biçimde ve zamanda hastadan uzak tutmak çok mühimdir. Uzak tutarken yardımcı olan kişilerin yaralanma riski çok fazladır. En ufak dokunma ile bile kolaylıkla yaralanabilirler.

Yaralanmaya sebep olan kimyasal ajanların çok azının içinde antidot vardır. Fakat kimyasal maddelerden hangisi olursa olsun ilk yardımda kimyasalların bulaştığı giysilerin çıkarılması ve zarar gören vücut alanının kimyasal tozlardan fırça ile temizlenmesidir. Ardında hemen çok su ile yıkama yapmalıyız. Suyun yerini konulacak daha tesirli ve bütçeye uygun bir seçenek yoktur. Solüsyon değil toz kimyasallar ile meydana gelen kazalar sonucu oluşan yaralanmalarda ilk başta toz kimyasallar fırça ile yok edilmelidir. Fırçalanma yapmadan su ile dokunma olursa, ilk dokunma ile temas eden su tozlarla karışarak kimyasalı toz halinden solüsyon haline dönüştürür ve daha fazla bölgeye dağılan kimyasal daha çok bölgede temas imkânı bulur ve daha çok bölgede zarar oluşturur.

Bu sebeple ilk başta tozlar uzak tutulur, ardından çok su ile birden uzak tutulur. Spesifik antidotunu bulmak için zaman kaybı yaşanmamalı, su çok fazla kullanılmalıdır. Su ile dokunmada da meydana ısı çıkabilir. Bu sebeple su hem çok olmalı hem de dökülüp gitmeli ve böylece fazla ısı meydana gelmesine ve zamanının uzun olmasına dikkat edilmelidir. Şart olarak su ile yıkama yaptığınızda yaralının ağrı ve yanma hissinin ortadan yok edilene kadar işleme devam edilmelidir. Alkali maddeler asitlerden ayrı olarak doku proteinleri ile iç içe geçerler ve bu sebeple daha fazla su ile yıkama yaparak etkisinin azaltılması sağlanmalı ve madde seyreltilmeli.

Kısacası kimyasal yanıklar deri veya gözler asitler veya bazlar gibi irritanlarla karşılaştığında oluşur. Deri ile temas eden kimyasal maddeler deri üstünde ya da vücut içerisinde bir reaksiyona sebep olabilir. Kimyasal maddeler eğer ağız ile yutulursa kimyasal yanıklar iç organları tesir edilebilir. Eğer biri bir kimyasal maddeyi yutarsa, ağız içerisini hemen kontrol edin. Kesikler veya yanıklar için kontrol edin ve en yakın hastaneye intikal edip Uzman birinin yardımını alın.