Yanıklar, sık karşılaşılan ve derecesine göre farklı seviyelerde ağrıya ve acıya neden olabilen yaralanmalar olarak tanımlanabilir. Hafif dereceli yanıklar evde küçük müdahalelerle tedavi edilebilirken, şiddetli yanıklarda enfeksiyon riski ve yaşanan acıyı azaltmak için mutlaka tıbbi tedavi gereklidir. Yanıklarda uygun tedavi seçeneğini belirlemek için öncelikli olarak yanığın derecesini bilmek gerekir. Birinci derece yanıklar en sık görülen hafif yanıklardır. Soba, çay, kaynar su, tencere, ütü gibi sıcak nesnelere temas edildiğinde ya da aşırı ve korunmasız güneşe maruz kalındığında birinci derece yanıklar oluşabilir. Birinci derece yanıklarda yalnızca cildin üst katmanı zarar görür. Ciltte kızarıklık, şişlik ve çok şiddetli olmayan ağrılar meydana gelir. Yanık nedeniyle zarar görmüş derinin üst tabakası kendini tedavi edebilme kabiliyetine sahiptir. Bu tür yanıklar evde bazı uygulamalar ile tedavi edilebilir.

Birinci derece yanıklarda ilk olarak yanık bölgenin soğuk suyun altına tutulması gerekir. Bu, cildin fazla zarar görmesini engeller. Yanığa maruz kalan bölge çeşmeden akan suyun altında 5-10 dakika süre ile tutulmalıdır. Su aşırı soğuk olmamalıdır, aksi takdirde yanık yerin çevresindeki bölgeler de hasar görebilir. Soğuk su yerine bölgeye soğuk kompres de uygulanabilir. Temiz bir havluya buz sarılarak yanan bölgeye tutulabilir. 15 dakikalık bir kompresten sonra 30 dakika ara verilerek sürekli tekrarlanabilir. Bölgeye direkt olarak buz koymak cildin çok daha fazla zarar görmesine neden olur.

Yanık bölge kıyafetin altında kalmışsa hemen kıyafet çıkarılmalıdır. Aksi halde cilt yanığa bağlı şiştiğinde kıyafetleri çıkarmak daha zor olabilir. Kıyafetin ya da takıların çıkarılması, yanan bölgedeki kan akışını sağlayarak iyileşmeyi başlatabilir.

İlk tedaviler gerçekleştirildikten sonra ağrı ve acıyı hafifletmek için ağrı kesiciler kullanılabilir. Eğer yanık nedeniyle çok fazla ağrı yaşanıyorsa ibuprofen, aspirin tarzı ağrı kesiciler içilebilir.

Yanık bölgenin düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Aksi halde yanığın şiddeti az olsa bile enfeksiyon kapma riski artabilir. Bölgeyi temizlemek için su ve sabun kullanılmalıdır. Bölge güzelce temizlendikten sonra enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik özelliği olan merhemlerden sürülmelidir. Aloe vera jeli de bölgenin rahatlamasını sağlayabilir. Bölgede oluşan kabarcıkların patlatılmaması gerekir. Yanık iyileştikçe kabarcıklar kendiliğinden geçecektir.

Yanık bölge temizlenip, antibiyotikli merhem sürüldükten sonra çok sıkı olmayacak şekilde temiz bir sargı bezi ile sarılmalıdır. Yanık bölgede kabarcık yoksa ya da cilt çok zarar görmemişse sargı bezi kullanmaya gerek yoktur. Fakat kabarcıklı ve cildin zarar gördüğü yanıklarda enfeksiyon riskini azaltmak için sargı bezi kullanmak daha doğru olur. Sargı ve her temizleme işleminden sonra değiştirilmelidir. Direkt olarak sargı bezi yaranın üzerine kapatılmamalıdır. Bu şekilde bez yaraya yapışarak kalkması zor olur. Krem sürdükten sonra sargı bezi ile yara kapatılmalıdır.

Yanık bölgenin enfeksiyon riskine karşı belli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir. Eğer yanığın olduğu yer, kararmış, kızarmışsa bu durumda dikkat edilmelidir. Yanık uygulanan tedavilere rağmen birkaç hafta içinde hiç iyileşme göstermiyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır. Tedaviye rağmen iyileşmeyen ya da direnç gösteren yanıklarda enfeksiyon, komplikasyon gelişme olasılığı çok yüksektir. Bölgede hassasiyet, sıcaklık hissi, yara alanında sertleşme gibi durumlar ciddi bir enfeksiyon belirtisi olabilir. Bu durumda tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyulabilir.

Yanık bölgede iyileşme başladığında bölgede ciddi anlamda kaşıntı oluşabilir. Kaşıntıyı önlemek için aloe vera ve vazelin gibi topikaller kullanılabilir. Bu ürünler kaşıntıyı yatıştırıcı etkiye sahiptir.

Yanıkların evde tedavi edilmesi sırasında dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

Bu öneriler, hafif yanıkların evde tedavisi için geçerlidir. Yanık daha ciddi ise veya evde yapılan tedavilere rağmen iyileşmiyorsa mutlaka bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.