Güneş yanığı nasıl oluşur ve belirtileri nelerdir?

Güneş yanığı, cildin ultraviyole (UV) ışınlarına aşırı maruz kalması sonucu oluşan bir cilt hasarıdır. Güneşten gelen UV ışınları, özellikle UVB ışınları, cilt hücrelerinin DNA'sında hasara neden olur. Bu durumda vücut, hasarı onarmak ve daha fazla zararı önlemek için bir dizi tepki başlatır:

• Kan damarları genişleyerek cilde daha fazla kan akışı sağlar, bu da cildin kızarmasına ve ısınmasına yol açar.
• Bağışıklık sistemi devreye girerek iltihap tepkisi oluşturur, bu da şişme ve ağrıya neden olur.
• UV ışınları melanin üretimini artırarak cildin bronzlaşmasına sebep olur, ancak aşırı maruziyet hücre ölümüne yol açabilir.

Uzun süreli veya tekrarlayan güneş yanıkları, cilt kanseri ve erken yaşlanma riskini artırabilir. Güneş yanığı oluşumu, kişinin cilt tipine, güneşte kalma süresine ve koruyucu önlemlere bağlı olarak değişiklik gösterir.

Güneş yanığının belirtileri, maruz kalmanın şiddetine göre hafif ila şiddetli arasında değişebilir. Genellikle belirtiler güneşe maruz kaldıktan birkaç saat sonra başlar ve 24-48 saat içinde zirve yapar. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ciltte kızarıklık ve hassasiyet: Cilt dokunulduğunda sıcak ve ağrılı hissedilir.
• Şişme ve ödem: Özellikle şiddetli yanıklarda ciltte su toplaması (bül) oluşabilir.
• Kaşıntı ve soyulma: İyileşme sürecinde cilt kuruyup pul pul dökülebilir.
• Ağrı ve rahatsızlık: Yanık bölgesinde zonklama veya yanma hissi görülebilir.

Şiddetli durumlarda, güneş yanığı aşağıdaki sistemik belirtilere yol açabilir:

• Ateş, titreme veya bulantı
• Baş ağrısı ve halsizlik
• Sıvı kaybı belirtileri (örneğin, baş dönmesi)

Eğer belirtiler şiddetliyse veya geniş bir alanı etkiliyorsa, tıbbi yardım almak önemlidir. Güneş yanığından korunmak için geniş spektrumlu güneş kremi kullanmak, şapka ve koruyucu giysiler giymek ve güneşin yoğun olduğu saatlerde gölgede kalmak tavsiye edilir.